Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın sinyalini verdiği İsrail’e yönelik tedbirlerin ilk ayağı ticarette açıklandı. 54 ürün grubunun ihracatı kısıtlandı. Kısıtlamanın, Gazze’de ateşkesin sağlanmasına ve insani yardım akışına izin verilinceye kadar süreceği ifade edildi. Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, İsrail’e askeri amaçla kullanılabilecek herhangi bir ürün veya hizmetin satışına ülkemizce izin verilmediğinin altı çizildi. Kısıtlama kararı, inşaat demirinden yassı çeliğe, mermerden seramiğe kadar İsrail’le Türkiye arasındaki ikili ticarette geniş payı olan ürün gruplarını içeriyor.
Açıklamada, İsrail’e yapılacak tüm ihracata yüzde 100 gümrük vergisi uygulanacağı, İsrail’e yapılacak tüm ihracat için ön izin alınması zorunlu hale getirileceği, İsrail’e yapılacak bazı stratejik ürünlerin ihracatının yasaklanacağı vurgulandı. Açıklamada, “Bu kısıtlamalar, İsrail’in insanlık dışı saldırılarına ve işgaline karşı bir tepkidir. Bu kısıtlamaların, İsrail’in Filistin halkına karşı tutumunu değiştirmesine ve barışa katkıda bulunmasına yardımcı olacağını umut ediyoruz” denildi.
Türkiye, İsrail’le ikili ticaretini 7 Ekim sonrasında başlattığı operasyonların ardından yeniden düzenlemişti. Bu kapsamda, İsrail’e ihracat önemli oranda azalırken Filistinlilere ulaştırılan malların sevkiyatına devam ediliyor. Bu kapsamda, Ekim 2023 ila Mart 2024 arasında Türkiye’nin İsrail ile toplam ticaret hacmi yüzde 33, ihracat yüzde 30, ithalat yüzde 43,4 oranında azaldı.
TÜİK verilerine göre, 2023’te Türkiye İsrail’e 5,43 milyar dolar değerinde ihracat gerçekleştirdi. Bu rakam 2022’de 7,03 milyar dolardı. 2021’de ise 6,36 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) verilerine göre, mart ayında, İsrail’e satışında öne çıkan sektörlerin başında otomotiv endüstrisi geliyor. Buna göre mart ayında Türkiye, İsrail’e en çok otomotiv endüstrisi alanında ürün ihraç etti. Bu ürün grubunda aylık ihracat 53 milyon 816 bin doları buldu. Otomotiv endüstrisini 40 milyon 302 bin dolar ile elektrik ve elektronik ürün grubu izledi. Hazır giyim ve konfeksiyon ürün grubunda da aylık bazda 40 milyon 302 bin dolarlık ihracat gerçekleşti. İsrail’le mobilya, kağıt ve orman ürünlerinde 34 milyon 18 bin dolar, çelikte 31 milyon 289 bin dolar, demir ve demir dışı metallerde 29 milyon 50 bin dolar, çimento cam seramik ve toprak ürünlerinde 25 milyon 117 bin dolarlık ihracat yapıldı.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, aldığı tedbir kararları ile Türkiye’nin İsrail’e hedef alan ambargo ile işaret fişeği yaktığını söyledi. Bakan Bolat, TRTHaber’de açıklamalarda bulundu. Türkiye’nin İsrail’e uyguladığı yaptırımlarla ilgili bilgi veren Bolat, “BM nezdinde İsrail’e karşı toplu ya da bireysel bir ambargo kararı alınmadı. Dünyada Türkiye, İsrail’e ilk ambargoyu uygulayan ülke oldu. İsrail’in Türkiye’nin yardım çalışmalarına karşılık vermemesi sabır taşını çatlattı. En son Ürdün üzerinden havadan yardım girişimimize engel olundu. Uluslararası kamuoyuna bir işaret fişeği olması amacıyla bizden İsrail’e giden ihracatı özellikle önemli kalemlere geçici olarak sınırlandırma getirdik. Bunu yaparken herhangi bir kaybı önemsemedik.” dedi.
Bolat şöyle devam etti: “Bizim için önemli olan Gazzelilere zulmün sona erdirilmesi. Tespit ettiğimiz ürünler İsrail açısından önemli ürünler. Bu ürünler seçilirken temel gıda maddeleri kapsam dışı bırakıldı. Gelişmelere göre bu ürünlerle ilgili de karar verilebilir. Bu ticaretler ağırlıklı olarak özel şirketler ve yabancı yatırımcı şirketler tarafından yapılan işlemlerdi. Bugün Filistin Ekonomi Bakanı Muhammed el-Amur ile görüştüm. Kendisi bugüne kadar gösterilen destek nedeniyle Türkiye’ye ve Cumhurbaşkanımıza teşekkür etti. Bu kararla Türkiye’den Filistin tarafına ticaretin de etkilenebilecek olmasına karşın, bu kararın asıl hedefinin İsrail’in saldırganlığını durdurma ve Gazze’ye insani yardım konvoylarının geçişini sağlamanın hedeflendiğinin farkında olduklarını ve bundan dolayı teşekkürlerini belirttiler. Etrafta dolaşan yalan yanlış haberlerin kaynağının İsrail istihbaratı olduğunu tespit ettik. Türkiye’nin Gazze’ye sahip çıkmasını itibarsızlaştırmak istiyorlar.”
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Türkile’nin İsrail’e jet yakıtı sattığı iddiasının gerçek dışı olduğunu söyledi.
“Bugün üzülerek gördüm bir jet yakıt konusu gördüm. Sanki İsrail askerlerine yakıt satılıyormuş gibi büyük bir iftira gördük.” diyen Bolat, şöyle devam etti: “Böyle bir iftira atmak iftiraların en büyüğüdür. Vatandaşlarımız siyaset istismarcılığı yapılarak atılan bu iftiralara itibar etmesinler. Ümidimiz İsrail’in aklını başına alması ve insani yardım çalışmalarının bir an önce başlamasıdır. Bugüne kadar Filistin için elimizden geleni yaptık, yapmaya da devam edeceğiz.”
